---

Mack Reynolds

„Szczyt”
(Summit)

Dwie wielkie orkiestry zagrzmiały w wojskowym rytmie, najwyraźniej próbując zagłuszyć się wzajemnie dźwiękowym götterdämmerungiem¹ „Międzynarodówki” i „Gwiaździstego sztandaru”.

Uwaga wszystkich skierowała się na dwa szeregi wojska, różniące się powierzchownie mundurami i bronią, ale drobiazgowo dopasowane do siebie i w zasadzie zupełnie takie same. Tysiąc dłoni oparło się na kolbach tysiąca pistoletów maszynowych.

Marszałek Władymir Ignatow pomaszerował między nimi sztywnym krokiem człowieka nawykłego do butów kawaleryjskich. Otaczała go grupa podwładnych o kamiennych obliczach, nikt jednak nie miał zimniejszego spojrzenia od niego.

W wejściu do sali konferencyjnej zatrzymał się, odwrócił i zaczekał.

Do drugiego końca szeregu żołnierzy podjechał samochód i wysiadło z niego kilka osób. Większość była ubrana po cywilnemu, niektórzy z nich nieśli aktówki. Teraz była ich kolej na przejście szpalerem.

Na przedzie szedł James Warren Donlevy, uśmiechając się lekko i spoglądając żywo – to tu, to tam – okiem polityka, jakby się bał przeoczyć i nie powitać jakiegoś wyborcy, kogoś znanego lub uważającego się za znanego.

Wyciągnął rękę do powitania, zanim to zrobił Władymir Ignatow.

— Witam waszą ekscelencję — powiedział.

Ignatow sztywno podał mu rękę. Potrząsali dłońmi tak długo, jak wymagał tego protokół.

Marszałek polny wskazał drzwi do sali konferencyjnej.

— Nie ma powodu, by tracić czas, panie prezydencie — powiedział.

— Bardzo słusznie — odparł Donlevy.

Drzwi zamknęły się za nimi i obaj mężczyźni – jeden w mundurze obwieszonym medalami, drugi w eleganckim cywilnym garniturze – odwrócili się do siebie.

— Miło cię znów widzieć, Wowa. Jak tam Olga i maleństwo?

— Już dwa maleństwa — odpowiedział z uśmiechem marszałek. — Nie śledzisz wiadomości, Jim. A co u Marty? — podali sobie ręce.

— Nie za bardzo — odpowiedział, krzywiąc się Jim. — Martwię się. Jakiś nowy typ raka. Jak tyko uda się nam znaleźć lekarstwo na jeden, zaraz pojawiają się dwa nowe. Macie jakieś postępy w badaniach raka?

Wowa zdjął bluzę mundurową, powiesił ją na oparciu krzesła, po czym zaczął rozpinać ciasny i wysoki wojskowy kołnierzyk.

— Zupełnie się w tym nie orientuję, Jim, ale myślę, że to jedyna dziedzina, w której możecie polegać na tym, że wszystko, co wiemy, znajduje się w ogólnie dostępnych czasopismach naukowych, a nasi ludzie wymieniają się z waszymi. Ale gdy wrócę do domu, to popytam. Wiesz, nigdy nie wiadomo, może dla was to nowy rodzaj, a u nas już dawno go rozpracowano.

— Tak, masz rację — zgodził się Jim. — Wielkie dzięki. — Przeszedł przez pokój w kierunku ruchomego barku. — Napijesz się? Whisky, wódka, rum... jest lód.

Wowa rzucił się na jeden z głębokich foteli ustawionych wokół stołu.

— Byle nie wódka — skrzywił się. — Nie mam dzisiaj patriotycznego nastroju. Może jakiś zimny drink, z kolą?

— Cuba libre? — zapytał Jim. — Zaraz będzie. Słuchaj, a może wolisz rozmawiać po rosyjsku?

— Nie, nie — odpowiedział Wowa. — Mój angielski robi się chropawy. Potrzebuję praktyki.

Jim przyniósł szklanki i postawił na stole. Ściągnął marynarkę i poluzował krawat.

— O boże, jaki jestem zmachany — powiedział. — To wszystko strasznie mnie męczy.

Wowa pociągnął ze swojej szklanki.

— W naszej sytuacji możemy równie dobrze, dla zabicia czasu, pogadać i o tym. Przyznaj się Jim, czy ty naprawdę wierzysz w Boga? Czy po tym wszystkim, co spotkało rasę ludzką, naprawdę wierzysz w jakieś boskie przewodnictwo? — Wowa wykrzywił sarkastycznie wargi.

— Nie wiem — odpowiedział Jim, rozluźniając się. — Chyba tak. Wychowałem się w religijnej rodzinie. A ty, jak przypuszczam, wychowałeś się w niewierzącej. — Uniósł ramiona nieznacznie nimi wzruszając. — Żaden z nas, zdaje się, nigdy nie deklarował się w tej dziedzinie zbyt otwarcie.

Wowa parsknął.

— Nigdy się nad tym w ten sposób nie zastanawiałem — przyznał. — U nas zwykle traktuje się z pogardą wszystkich trzymających się starych wierzeń. Nie ma już ich zbyt wielu.

— O, myślę, że jest ich więcej, niż się do tego przyznajecie.

Wowa potrząsnął ciężką głową.

— Nie ma, naprawdę nie ma. To są przeważnie czubki. Zauważyłeś może, że nonkonformiści, wszystko jedno gdzie, to zwykle są czubki? Ludzie, którzy u was przyznają się do przynależności do naszych organizacji zwykle mają dziki wzrok i potargane włosy, zapewniam cię. Z kolei nasi obywatele, którzy odwołują się do waszego systemu, waszej religii i tego typu rzeczy, to również czubki. To się stosuje zarówno do religii jak i polityki. W twoim kraju nonkonformistą jest ateista, a w moim chrześcijanin. Jeden i drugi jest czubkiem.

Jim roześmiał się i pociągnął drinka.

— Jak długo musimy tu siedzieć? — zapytał Wowa i ziewnął.

— Nie wiem. Przypuszczam, że jak długo chcemy.

— Tak? No to zróbmy sobie po jeszcze jednym drinku? Ja zrobię. Ile tej koli trzeba nalać?

Jim powiedział mu, a gdy tamten nalewał drinki, zapytał:

— W tym roku upierasz się przy tym samym?

— Muszę — odpowiedział Wowa przez ramię. — A mam inne wyjście?

— Nie wiem. U nas szykuje się niebotyczna depresja, pomimo tego, że połowa gospodarki produkuje pełną parą materiały obronne.

Wowa zachichotał.

— Materiały obronne! Ciekaw jestem, czy kiedykolwiek w historii ludzkiej rasy ktoś kiedyś przyznał, że produkuje materiały ofensywne.

— No cóż, wy to nazywacie tak samo. Cały wasz potencjał wojskowy jest do celów obronnych. A nasz, według waszej prasy oczywiście, jest ofensywny.

— Jasne — przyznał Wowa.

Przyniósł szklanki i jedną z nich podał Jimowi. Rzucił się z powrotem na fotel i poluzował sobie guziki spodni.

— Jim — zapytał Wowa — dlaczego wasza gospodarka nie orientuje się bardziej na roboty publiczne, lepsze drogi, zalesianie, budowa instalacji wodnych i tym podobne?

— Wowa jesteś zbyt dobrym ekonomistą na takie pytania — odpowiedział Jim zmęczonym głosem. — Czy wasz Marks, a może Endels, nie napisał kiedyś takiej małej książki na ten temat? Już teraz mamy nadprodukcję. Produkujemy więcej niż możemy sprzedać.

— Nie mówiłem o tym, żeby wasz rząd zbudował więcej hut. Miałem na myśli tamy, drogi, tego typu rzeczy. Możecie w to włożyć miliardy i mieć potem z tego pożytek. Obaj wiemy, że ta broń nigdy nie będzie wykorzystana. Nie może być.

Jim odpowiedział, wyliczając na palcach.

— Już teraz produkujemy więcej produktów rolnych, niż wiemy, co z nimi zrobić. Gdy zbudujemy więcej tam, przybędzie terenów uprawnych i nadmiar się powiększy. Jeśli zbudujemy więcej dróg, będzie sprawniejszy transport, a to oznacza mniej ludzi potrzebnych do tego samego tonażu i spowoduje bezrobocie w transporcie. Jeśli zaczniemy zalesiać, to za jakiś czas ceny drewna spadną i ludzie z przemysłu drzewnego zaczną się buntować. Nie — potrząsnął głową — jest tylko jeden sposób bezpiecznego pozbycia się nadwyżek i wykorzystania siły roboczej – wojna, zimna lub nie.

— Może i tak. — Wowa wzruszył ramionami.

— Oczywiście. To jak budowa piramid. — Jim kwaśno wykrzywił usta. — Ale skoro już jesteśmy przy pytaniach o sposób życia, to kiedy wasze państwo ma zamiar zaniknąć?

— Co takiego? — ożywił się Wowa.

— No, według waszego uświęconego założyciela, kiedy lud już osiągnie pełnię władzy, struktury państwa zaczną zanikać, klasa rządząca odejdzie i nastanie utopia. Minęło już tyle czasu, a wasze państwo wciąż ma więcej władzy od naszego.

Wowa parsknął.

— Jak mamy zlikwidować Państwo, gdy wciąż nam grozi kapitalistyczna agresja?

— Aa!

— Wiesz dobrze, Jim — ciągnął Wowa — że jedyny sposób, aby moja partia utrzymała się przy władzy, to ciągłe bicie w bębny i przekonywanie ludzi do coraz większych poświęceń w obliczu waszego zagrożenia. Czy to nie starożytni Rzymianie wymyślili tę maksymę, że gdy masz kłopoty w kraju znajdź zagrożenie za granicą?

— Jesteś dzisiaj wyjątkowo szczery — powiedział Jim. — Ale na tym polega jedna z przyjemności tych spotkań, że żaden z nas nie ucieka się do hipokryzji. Nie możesz jednak utrzymywać tego napięcia bez końca.

— Jim, chciałeś powiedzieć, że my obaj nie możemy utrzymywać tego napięcia bez końca. A kiedy to się skończy? No cóż, ja osobiście, nie widzę możliwości, żeby moja partia ustąpiła bez krwawej łaźni. — Skrzywił się kwaśno. — Ja byłbym wtedy pierwszą ofiarą, więc staram się odsunąć ten moment jak najdalej w czasie. To jest jak trzymanie tygrysa za ogon, Jim. Nie możemy go puścić.

— Szczęśliwie ja tego tak nie odczuwam — powiedział Jim. Wstał i podszedł do panoramicznego okna zajmującego całą ścianę. Za oknem widać było górską panoramę. Spojrzał do góry na niebo.

Wowa podszedł do niego ze szklanką w ręku.

— Być może wasza sytuacja nie jest dokładnie taka sama jak nasza, ale gdyby w tej waszej opartej na przemyśle zbrojeniowym gospodarce przydarzył się nagły pokój, to byłyby strasznie wielkie zmiany. Mielibyście kryzys, o jakim wam się nigdy nawet nie śniło. Spójrzmy na to realnie, Jim, żaden z nas nie może sobie pozwolić na pokój.

— No cóż, obaj od dawna zdajemy sobie z tego sprawę.

Popatrzyli ponuro na odległą jasno błyszczącą Ziemię i niewielkie słońce niedaleko od niej.

— Czasem się zastanawiam, czy nie było lepiej przerwać tę rywalizację, gdy ludzie zaczynali kolonizować Wenus i Marsa, zrobić to razem, a nie wy swoje i my swoje. Mogła tym wtedy zarządzać ta organizacja...

— Narody Zjednoczone? — podsunął Wowa.

— ...a gdy spadły bomby, być może te światy doszłyby do czegoś... hm... lepszego.

— Może. — Wowa wzruszył ramionami. — Zastanawiam się często, jak to się zaczęło? Kto skrzesał iskrę.

— Szczęściem na obu planetach było wystarczająco dużo kolonistów, by zacząć wszystko od początku — powiedział Jim. — Co za różnica, więc, kto skrzesał iskrę?

— Myślę, że żadna. — Wowa zaczął zapinać kołnierzyk i poprawiać ubranie. — No to co, wychodzimy i oświadczamy roztrzęsionym tłumom, że jeszcze raz udało się zawrzeć chwiejną ugodę? Ugodę, która przetrwa do kolejnego spotkania na szczycie.

Przełożył Ireneusz Dybczyński

Autor ilustracji: Kelly Freas

---

1. ↑Götterdämmerung – Zmierzch Bogów, czwarta część dramatu muzycznego Richarda Wagnera Pierścień Nibelunga.