---

Ray Bradbury

„Flecista”
(The piper)

— O boże! On znów tam jest! Tam! Zobacz! — zakrakał starzec, wskazując palcem na kurhan. — Znów ten Flecista! Zwariowany pomyleniec. Co roku to samo!

Siedzący u stóp starca marsjański chłopiec pogrzebał w ziemi chudą czerwonawą stopą i skierował swe duże zielone oczy na Flecistę, stojącego na kurhanie.

— Po co on to robi? — zapytał.

— Co? — Na skórzastej twarzy starca uwydatniła się plątanina zmarszczek. — Jest szalony i tyle. Stoi tam od zachodu słońca i wygrywa swoje melodie aż po świt.

Wysoki dźwięk fletu niósł się się w półmroku, odbijał echem od wzgórz i zanikał, gubiąc się w melancholijnej ciszy. Potem znów wybuchał głośnym, wysokim, szalonym, płaczliwym i przenikliwym tonem.

Flecista był wysokim, wychudzonym mężczyzną, o twarzy bladej jak księżyce Marsa i fioletowoniebieskich oczach. Stał na łagodnym tle ciemniejącego nieba, przyciskając swój flet do warg i grając. Flecista – sylwetka, symbol, melodia.

— Skąd on się wziął, ten Flecista? — zapytał marsjański chłopiec.

— Z Wenus. — Starzec nabił swoją fajkę. — Jakieś dwadzieścia lat temu, lub więcej, rakietą Ziemian. Ja przyleciałem tym samym statkiem, lecąc z Ziemi, siedzieliśmy obok siebie na podwójnym fotelu.

— Jak on się nazywa? — dopytywał się zaciekawiony chłopiec.

— Nie pamiętam. Chyba nigdy nie wiedziałem.

Pojawił się niewyraźny szeleszczący dźwięk. Flecista wciąż grał, nie zwracając na to uwagi. Z ciemności, zza obsypanego gwiazdami horyzontu, wychynął tajemniczy kształt, pnąc się wyżej i wyżej.

— Mars umiera — powiedział starzec. — Nic poważnego tu się nie dzieje. A Flecista, wydaje mi się, jest zesłańcem.

Gwiazdy zadrżały jak odbite w wodzie, tańcząc w rytm muzyki.

— Tak, zesłańcem — ciągnął starzec. — Jak trędowaty. Nazywali go Wspaniały. Był typowym reprezentantem wenusjańskiej kultury, zanim przybyli tam Ziemianie ze swoimi chciwymi korporacjami i licencjonowanymi ladacznicami. Ziemianie wyjęli go spod prawa i zesłali tutaj, na Marsa, żeby dożył swoich dni.

— Mars umiera — powtórzył chłopiec. — Umierający świat. A ilu jest Marsjan?

Starzec zachichotał.

— Przypuszczam, że ty, chłopcze, jesteś pewnie ostatnim Marsjaninem czystej krwi. Niemniej są tu miliony innych.

— A gdzie oni są? Nigdy ich nie widziałem.

— Bo jesteś jeszcze młody. Wielu rzeczy nie widziałeś, wielu nie poznałeś.

— To gdzie oni są?

— Gdzieś tam, za górami, za wyschniętymi morzami, za horyzontem, a także w jaskiniach, na północy, daleko stąd pod ziemią.

— Dlaczego?

— Dlaczego? Trudno powiedzieć. Kiedyś to była wspaniała rasa. Ale coś się z nimi stało, zmieniło ich. Teraz są stworzeniami pozbawionymi rozumu, okrutnymi bestiami.

— Czy Ziemianie są właścicielami Marsa? — Oczy malca skierowały się ku błyszczącej planecie nad głową, zielonej planecie.

— Tak, całego Marsa. Ziemianie mają tutaj trzy miasta, a w każdym mieszka tysiąc osób. Najbliższe z nich jest o milę stąd, przy drodze. Grupa niewielkich metalowych budynków, przypominających bąble. Ludzie z Ziemi, pozamykani w skafandry kosmiczne, krzątają się pomiędzy nimi jak mrówki. Są górnikami. Wdzierają się swoimi ogromnymi maszynami do wnętrza naszej planety i wydobywają nasze bezcenne życiowe soki z jej mineralnych arterii.

— I to wszystko?

— I to wszystko. — Starzec potrząsnął smutno głową. — Bez kultury, bez sztuki, bez celu. Chciwi, beznadziejni Ziemianie.

— A pozostałe miasta? Gdzie są?

— Drugie jest też przy tej brukowanej drodze, pięć mil stąd, a trzecie jeszcze dalej, o jakieś pięćset mil.

— To dobrze, że mieszkam tu z tobą, samotnie. — Głowa chłopca kiwała się sennie. — Nie lubię ludzi z Ziemi. To grabieżcy.

— Zawsze tacy byli. Ale któregoś dnia — mówił starzec — ich los się dopełni. Dosyć już nabluźnili. Przecież nie mogą mieć na własność całej planety i oczekiwać jedynie coraz większego luksusu dla swoich spasionych leniwych ciał. Któregoś dnia...! — Jego głos podniósł się wysoko, dopasowując rytm i ton do dzikiej muzyki Flecisty.

Dzikiej muzyki, szalonej muzyki, poruszającej muzyki. Muzyki zdolnej poderwać dzikusa do czynu. Muzyki zmieniającej ludzki los!

— Co to jest? — zapytał chłopiec.

— Wiersz — powiedział starzec. — Wiersz, który napisałem kilka dni temu. Mam przeczucie, że wkrótce coś się wydarzy. Pieśń Flecisty staje się coraz bardziej natarczywa. Na początku, dwadzieścia lat temu, grał tylko przez kilka nocy w roku, a teraz, przez ostatnie trzy lata, gdy planeta umiera, gra w lato każdej nocy, aż do świtu.

— Każ dzikusom? — Chłopiec usiadł prosto. — Jakim dzikusom?

— Tamtym!

Ze szczytów wzgórz oświetlonych światłem gwiazd szumiąc spływały liczne gromady stłoczonej czerni. Muzyka załkała jeszcze wyżej i wyżej.

— Dalszy ciąg wiersza? — zapytał chłopiec.

— To nie mój. To wiersz z Ziemi, sprzed siedemdziesięciu lat¹. Uczyłem się go w szkole.

— Dziwna jest ta muzyka. — Oczy chłopca rozbłysły zainteresowaniem. — Rozgrzewa mnie w środku. Sprawia, że ogarnia mnie gniew. Dlaczego?

— Bo ta muzyka ma swój cel.

— Jaki cel?

— Dowiemy się o świcie. Muzyka, to język zrozumiały dla wszystkich, rozumnych lub nie, dzikich i cywilizowanych. Ten Flecista zna swoją muzykę, tak jak bóg zna swoje niebo. Komponował swój hymn czynu i nienawiści przez dwadzieścia lat, a tej nocy prawdopodobnie rozegra się finał. Na początku, przed wielu laty, gdy grał, spod ziemi dochodził jedynie pomruk nieartykułowanych głosów. Pięć lat temu przywołał głosy i stworzenia z jaskiń na szczyty wzgórz. Dzisiaj, po raz pierwszy, horda czarnych wylała się na szlak prowadzący do naszej rudery, w kierunku drogi, w kierunku ludzkich miast!

Muzyka łkała coraz wyżej i szybciej, coraz bardziej szalenie, wypełniając trwogą nocne powietrze, szarpiąc gwiazdy w ich niewzruszonych posadach. Flecista wyprostował się, miał teraz sześć stóp, albo więcej, jego chuda postać, odziana w brązową szatę, kołysała się na wszystkie strony. Czarna masa spływała ze wzgórz jak macki ameby i zlewała się razem, szumiąc i bełkocząc.

— Idź do środka i schowaj się — powiedział starzec. — Jesteś młody, musisz żyć, by zaludnić nowy Mars. Dziś nastąpi koniec starego, a jutro zacznie się nowy! Ludzi z Ziemi czeka śmierć! — Tamten grał wciąż wyżej i wyżej. — Śmierć! Oni idą napaść na Ziemian, zniszczyć ich miasta, zabrać ich rakiety. A potem, na statkach ludzi, na Ziemię! Przewrót! Rewolucja! Zemsta! Powstanie nowa cywilizacja! Potwory zajmą miejsce ludzi, a ludzka chciwość znajdzie swój kres. — Grał coraz przenikliwiej, głośniej, wyżej. Grał w szalonym tempie. — Flecista. Ten Wspaniały. Ten, który od lat czekał na dzisiejszą noc, na powrót na Wenus, by odtworzyć chwałę swojej cywilizacji! Na powrót Sztuki!

— Ale ci wynaturzeni Marsjanie, to dzikusy — wykrzyknął chłopiec.

— Ludzie to dzikusy. Wstyd mi, że jestem człowiekiem — powiedział starzec, drżąc. — Tak, te stworzenia są dzikusami, ale dzięki muzyce te bestie się nauczą. Muzyka w różnej formie, muzyka dla pokoju, muzyka dla miłości, muzyka dla nienawiści i muzyka dla śmierci. Flecista i jego potomstwo stworzą nowy ład. Wieczny!

Forpoczty bełkoczących czarnych stworzeń, podobnych do ludzi, pobiegły drogą. W powietrzu rozszedł się dziwny ostry zapach. Flecista zszedł ze swego wzgórza na drogę i poszedł po kocich łbach w kierunku miasta.

— Graj flecisto jeszcze raz! — rozdarł się starzec. — Idźcie, zabijcie, by znów żyć! Przywróćcie nam miłość i sztukę. Graj Flecisto! Ja płaczę! — A do chłopca: — Ukryj się dziecko, ukryj się szybko, zanim tu przyjdą! Szybko!

I dziecko, płacząc, pobiegło do małej chaty, gdzie ukrywało się całą noc.

Kotłując się, skacząc, biegnąc, miotając się, podskakując i krzycząc, nowa ludzkość zalała ludzkie miasta, ludzkie rakiety i kopalnie. To pieśń Flecisty! Gwiazdy zadrżały. Wiatry ucichły. Nocne ptaki przestały śpiewać. Echa rozbrzmiewały jedynie głosami tych, którzy szli, niosąc nowy rozum. Wir czerni zagarnął i zmiótł krzyczącego starca. Na drogę, gdzie odrażające tłumy, spływające ze wzgórz, wylewające się z jaskiń, jak ogromne macki bestii kłębiły się wokół i wewnątrz Miast Człowieka.

Wzdychając, podskakując, niosąc hałas i zniszczenie!

Rakiety na niebie.

Karabiny. Śmierć.

A w końcu, o bladym świcie, wspomnienie – echo głosu starca.

A chłopiec powstał, by stworzyć od nowa nowy świat, z nową towarzyszką.

Wspominając głos starca: — Graj flecisto jeszcze raz. On grał, a ja płakałem.

Nastał nowy dzień.

Przełożył Ireneusz Dybczyński

---

1. ↑Sparafrazowany cytat z wiersza Williama Blake'a, Pieśni niewinności (Wprowadzenie):
   — Piper, pipe that song again;
   So I piped: he wept to hear.